عوامل موفقیت یک وب سایت

عوامل موفقیت یک وب سایت در عرصه تجارت الكترونيك

اساساً تجارت الكترونيک به مفهوم تسهيل معاملات بازرگاني بواسطه بهره گيري از شبكه جهاني اينترنت میباشد. به عبارتي در محيط تجارت الكترونيکی، كليه فعاليتها و عمليات‌هاي توزيع ، خريد، فروش ، بازاريابي و ارائه خدمات و بسط فرآيندهاي توليد، از طريق سيستم‌ الكترونيكي، بسته‌هاي رايانه‌اي و اينترنت انجام مي‌شود.

 امروزه، در صنعت فناوري اطلاعات از تجارت الكترونيك به عنوان يك تجارت هدفمند ، سودمند و تسهيل كننده معاملات بازرگاني در عرصه‌هاي جهاني ياد مي‌شود. انتقال الكترونيك وجوه، مديريت زنجيره‌اي، بازاريابي الكترونيكي، بازاريابي روي خط، پردازش و فرآوري معاملات به صورت روي خط، مبادله داده‌هاي الكترونيكي سيستم‌هاي خودكار موجودي اموال و سيستم‌هاي مجموعه داده جزء مواردي هستند كه در قالب تجارت الكترونيك مي‌گنجند. در اين ميان فناوري‌هاي نوين ارتباطي نظير؛ اينترنت، اكسترانت، پست الكترونيك، كتاب الكترونيك و تلفنهاي همراه در گسترش و توسعه تجارت الكترونيك نقش بسزايي ايفا نموده اند. تحقيقات بعمل آمده حاكي از آن است كه در سال 2003 تجارت الكترونيك، فروشي در حدود 2/12 ميليارد دلار ايجاد نموده است ( Gregorio et.al, 2005).

در این مقاله، سعي مي‌گردد مسائل مترتب بر تجارت الكترونيك مورد بررسي قرار گيرند.

تجارت الكترونيك در گذار زمان

اساساً تجارت الكترونيكي به مفهوم تسهيل معاملات بازرگاني بواسطه الكترونيك است. البته بديهي است كه با گذشت زمان « تجارت الكترونيك» از نظر معنا، مفهوم و فرِآيند تغيير بطني و تكاملي داشته است. بگونه‌اي كه در دهه 1970 از معاوضه داده‌هاي الكترونيكي (EDI) جهت ارسال سندهاي تجاري همچون سفارشهاي خريد يا صورت حسابهاي الكترونيكي استفاده ‌شده است. بعداً با گسترش كاربرد آن لغت «تجارت از طريق شبكه وب» به جهت خريد كالا و خدمات از طريق شبكه جهاني وب و پشيباني سيستم امنيتي (نظير https؛ پروتكل مخصوص ارائه خدمت كه داده خيلي محرمانه سفارشي را براي حمايت از مشتري و پرداخت الكترونيكي، نظير كارتهاي اعتباري و واگذاري پرداخت بواسطه كارت اعتباري) پديد آمد.

در واقع، زمانيكه اولين وب، به صورت فراگير و شناخته شده در سال 1994 پديد آمد خيلي از ژورناليست‌ها و متخصصان پيش‌بيني نمودند كه «تجارت الكترونيكي» به زودي يك بخش مهم اقتصادي خواهد شد. به هرحال حدود چهار سال طول كشيد تا پروتكل‌هاي https به طور مناسب و فراگير گسترش يافته و توسعه يابند (توسعه‌اي كه توامان با جنگ و رقابت بين جستجوگرها بود). ( e-Business Watch, (2004

متعاقباً بين 1998و 2000 تعدادي از كسب و كارهاي معتبر در آمريكا و اروپاي غربي وب سايتهاي ابتدايي را راه‌اندازي و توسعه دادند. نتيجه اينكه، تعداد زيادي از شركت‌ها و كمپانيهاي «اصيل تجارت الكترونيك» در ميان بارش دات ـ كام ها در سال 2001 و 2002 ناپديد شدند. در اين بين خيلي از خرده فروشها دريافتند كه چالشهاي موجود در بازار كنوني چيست و شروع به افزودن قابليت‌هاي تجارت الكترونيكي به سايتهايشان نمودند براي مثال، بعد از فروپاشي فروشگاه اينترنتي خواروبار فروشي Web Van، سوپر ماركت زنجيره‌اي سنتي، آلبرمتسولسن و Safeway، هر دو شروع كردند به تقويت تجارت الكترونيكي بواسطه مشترياني كه مي‌توانستند سفارش خريد آن لاين را به مغازه‌هاي خواروبار فروش ارائه دهند.

در سال 2005 ، تجارت الكترونيك در عمده شهرهاي كشورهاي آمريكاي شمالي، اروپاي غربي، آسياي شرقي، خيلي خوب توسعه يافته است.ليكن هنوز در برخي از كشورهاي صنعتي نظير استراليا و همچنين كشورهاي در حال توسعه به خصوص ايران مي‌بايست زمينه براي رشد سريع فراهم گردد.

عوامل اصلي موفقيت در تجارت الكترونيكي

عوامل متعددي وجود دارند كه در موفقيت تجارت الكترونيكي نقش ايفاء مي‌كنند. در ذيل به برخي از مهمترين عوامل اشاره مي‌گردد( Gregorio D.D. and Kassicieh S.K. 2005)

1 ـ ايجاد ارزش براي مشتركان: فروشندگان مي‌توانند به اين مورد بواسطه سفارش يك توليد يا خط توليد دست يابند همانگونه كه در تجارت غير الكترونيك وجود داشته و مي‌توانند پتانسيل‌هاي مشتريان را در يك قيمت رقابتي جذب ‌كنند.

2 ـ ارائه خدمات و عملكرد كار با ارائه نمايندگي: برقراري ارتباط با مشتري از طريق روشهاي جديد مي‌تواند زمينه‌هاي نيل به هدف عملكرد و خدمت كارآمد را فراهم آورد.

3 ـ تدارك يك وب سابت جذاب: استفاده از رنگ گرافيك و انيميشن گيرا، عكس‌ها و فونت‌ها و خلق فضاهاي مناسب مي‌تواند. اين چشم‌انداز را فراهم نمايد.

4 ـ تدارك جايزه و پاداش براي مشتريان: به خاطر خريد و مراجعت و معرفي خدمات به سايرين، ترفيعات و ارتقاي روشهاي فروش نظير كوپن‌ها، خدمات ويژه و تخفيف، شركت دادن در قرعه‌كشي‌ها، ايجاد لينك‌هاي وابسته به خدمات تكميلي براي مشتري، پخش برنامه‌هاي تبليغاتي مربوطه از طريق رسانه‌هاي فراگير.

5 ـ تدارك خدمات ويژه شخصي: ايجاد وب سايتهاي شخصي (ايميل رايگان، پيشنهادهاي خريد مطابق با سليقه‌هاي روانشناسي و شخصيتي و سفارش ويژه خصوصي مي‌تواند در موفقيت تجارت الكترونيك مؤثر باشد.

6 ـ تدارك فكر و مسئوليت اجتماعي: اتاق‌هاي ويژه گفتگو. گروههاي بحث و تبادل نظر به صورت فيزيكي و به صورت مجازي، دريافت داده‌هاي مشتريان، انتقادات و پيشنهادات آنها، برنامه‌هاي مستمر و هدفمند مي‌تواند به اين هدف كمك نمايد.

7 ـ قابليت اطمينان پايايي و امنيت به كليه فعاليت‌ها و خدمات كسب و كار: خدمات تكميلي و نه موازي، سخت افزارجانبي و نه مازاد بر نياز (اضافي)، وجود فناوري قابل اطمينان، اطلاعات شفاف غيرمهم در كسب و كار و احترام به اطلاعات مربوط به حيطه خصوصي افراد مي‌تواند در بهبود و ارتقاي اين اطمينان موثر باشد.

( Clinton W. J., A. Gore 1997) , (Morgan J. P., A. Gidari, 2004)

8 ـ تدارك چشم‌انداز و منظر 360 درجه: ارتباط با مشتري بدين معني كه كليه كاركنان عرضه‌كنندگان و شركاء يك نظر كامل دارند و همين منظر براي مشتري وجود دارد.

9 ـ فراهم نمودن زمينه‌اي براي دريافت كليه تجارب مشتريان: مديريت كسب و كار مي‌تواند پتانسيل‌ها و امكانات و شيوه‌هاي برقراري كليه راههاي ارتباط با مشتري با تجربه زمينه را براي دريافت تجارت ايشان فراهم نمايد.

10 ـ كارآمد ساختن فرآيندهاي كسب و كار: اين موضوع از طريق مهندسي مجدد و بكارگيري و فناوريهاي اطلاعاتي و ارتباطي ميسر خواهد گرديد.

11 ـ ايجاد امكاناتي كه مشتريان خودشان بدون نياز به دستيار يا راهنما، راهنمايي و رهبري شوند. اين امكان بواسطه تهيه يك سايت خودكار و جامع كه كار با آن آسان ـ بدون نياز به دانش فني ـ باشد، امكان‌پذير مي‌گردد.

12 ـ بنا گذاشتن يك مدل كسب و كار بازرگاني: امروزه خيلي از كسب و كارهاي تجاري موفق كه سايت‌هاي آن در اختيار همگان قرار دارد. وجود دارند. كه از مدل قوي و ريشه‌داري برخور دارند.

13ـ مهندسي يك زنجيره «ارزش الكترونيكي» كه در آن بر يك تعداد محدود و معيني از صلاحيت‌ها و قابليت‌هاي اساسي تمركز مي‌كند. (مغازه‌هاي الكترونيكي مي‌تواند به صورت تخصصي و يا به صورت عمومي به گونه‌ اي كه خوب، برنامه‌ريزي شده باشد، ظاهر شوند.

14 ـ تنظيم و داير كردن سازمان كسب و كار مبتني بر هوشياري و چابكي در پاسخ سريع به هرگونه تغييرات اقتصادي، اجتماعي و فيزيكي در محيط.

مسائل و مشكلات مترتب بر تجارت الكترونيكي

حتي اگر يك ارايه كننده كالا و خدمات تجارت الكترونيكي 14 عامل كليدي بالا را با جديت پيگيري نمايد، جهت تعبيه نمودن يك استراتژي تجارت الكترونيكي نمونه و سرمشق، مشكلات و مسايل همچنان مي‌توانند افزايش يابند برخي اين منابع مشكلات و مسايل عبارتند از:

1ـ نارسايي در درك مشتريان: اينكه چرا و چگونه آنها خريد مي‌كنند. حتي يك توليد يا طرح معتبر و داراي ارزش مي‌تواند شكست بخورد، اگر توليدكنندگان و خرده‌فروش‌ها رفتارها و عادات مشتريان، انتظارات و انگيزش آنان را درك نكنند.

تجارت الكترونيك به طور بالقوه مي‌تواند اين مسايل و مشكلات اجتماعي را با تحقيقات بازاريابي متمركز و بازدارنده، همانطور كه يك خرده‌فروشي سنتي ممكن است انجام دهد، تخفيف دهد. ( UNCTAD 2005),

2 ـ عدم توفيق در درك موقعيت رقابتي: يك نفر ممكن است توانايي بنا نهادن يك مدل كسب و كار كتاب الكترونيكي خرده‌فروشي را داشته باشد، اما بدون اينكه بخواهد با Amazon.com رقابت كند. يا ممكن است شما در برخورد با افراديكه به تازگي قصد راه‌اندازي كسب و كار خود را دارند اگر از رقباي كسب و كار و تجارت مورد نظر سؤال گردد، پاسخ دهند كه اصلاً رقيبي ندارند كه مسلماً در پاسخ بايد گفت اگر رقابتي نيست پس بازاري وجود ندارد؟( Peha J. M. 1999)

3 ـ ناتواني در پيش‌بيني كردن واكنشهاي محيطي : اينكه رقبا چه كاري انجام خواهند داد؟ آيا آنها علايم تجاري يا سايت‌هاي رقابتي را معرفي خواهند نمود؟ آيا آنها به ارايه خدمات تمليكي اقدام خواهند نمود؟ آيا آنها به خرابكاري عمدي در سايت رقبا روي خواهند آورد؟ آيا موج جنگ قيمت‌ها شكسته خواهد شد؟ دولت چه اقدامي انجام خواهد داد؟ انجام تحقيقات درباره بازار و رقبا ممكن است برخي از پيامدهاي مربوط به آن را تخفيف دهد.

4 ـ تخمين قابليت منابع: كليه منابع، كاركنان، سخت‌افزار، نرم‌افزار و فرآيندهاي كسب و كار چگونه مي‌توانند در استراتژي پيشنهاد شده به كارگرفته شوند؟ آيا خرده فروشان الكترونيكي در توسعه مهارت‌هاي مديريت و كاركنان شكست خورده‌اند؟ اين موضوعات مواردي هستند كه توجه به آنها ممكن است در حين برنامه‌ريزي منابع و آموزش كاركنان ايجاب ‌كند.

5 ـ عدم توفيق در تعديل و هماهنگي: اگر گرايش موجود و روابط كنترلي كفايت نكند مي‌توان به سمت ساختار سازماني انعطاف‌پذير، قابل محاسبه هموار حركت نمود كه ممكن است همكاري لازم براي تعديل در سازمان‌ صورت نپذيرد ـ سازمان انعطاف‌پذير نباشد.

6 ـ عدم توفيق در جلب حمايت و الزام يا تفسير در اعتقاد مديريت ارشد سازمان كسب و كار به نوآوري و ابتكارات فردي در بدنه سازمان. اين موضوع اغلب ناشي از عدم توفيق يا عدم توانايي در بكار گماردن نيروهاي متخصص و شايسته است به عبارت ديگر هر فرد در سازمان در جايگاه خودكار نمي‌كند. بكارگيري مديريت موفق و متخصص از ابتداي شروع هر سازمان در ارتقاي نوآوري سازمان مؤثر خواهد بود.

7ـ درك ناقص از نيازمنديهاي زمان در تنظيم و راه‌اندازي: يك فعاليت تجارت الكترونيك مي‌بايست زمان و پول مورد نياز را در نظر داشته باشد. عدم توفيق در درك زمان‌بندي و برنامه‌ريزي‌ها مي‌تواند منجر به تخمين هزينه اضافي بر كسب و كار گردد. طراحي پروژه اصلي، مديريت مسير بحراني، تحليل زماني PERT ممكن است اين عدم توفيق را تخفيف دهد. قابليت سود در كسب و كار ممكن است جهت دستيابي به سهم بازار، صبر و گذشت زمان را الزام نمايد.

8 ـ عدم توفيق در پيگيري يك طرح:

پيگيري ضعيف بعد از برنامه‌ريزي اوليه، پيشرفت ناكافي كار، برخلاف آنچه كه در طرح آورده شده، مي‌تواند منجر به بروز مشكلاتي گردد.

شايستگي و برازندگي توليد در تجارت الكترونيك

برخي خدمات/توليدات ويژه براي فروش آن لاين مناسب هستند و برخي ديگر براي فروش غير آنلاين. عمده كمپاني‌هاي كاملاً مجازي- نمونه‌هاي اين نوع شركت‌ها، مواردي نظير Paybal , ebay , googel است- از طريق توليدات ديجيتالي نظير ذخيره، بازيابي و تعديل اطلاعات، موسيقي، فيلم، آموزش، ارتباطات نرم‌افزار، كسب و معاملات مالي بازارهاي مجازي مي‌توانند برخي توليدات و خدمات غير ديجيتالي خود را با موفقيت به فروش رسانند. يك چنين توليداتي به طور معمول ارزش نسبتا بالايي دارند كه معمولا شامل CD ها، DVD ها و كتاب‌هاي با ارزش هنري، علمي و فرهنگي ميشوند.  Amazon.com، در واقع يكي از معدود شركت‌هاي dot.com بادوام و پايدار است كه مدت مديدي روي اين زمينه فعاليت‌‌هاي خود را متمركز نموده است.

از سوي ديگر به نظر مي‌رسد برخي از توليدات قطعات يدكي ـ فراتر از نياز و مصرف آني هم براي نمونه‌هاي مصرف خانگي نظير ماشين شستشو و براي تجهيزات صنعتي نظير پمپ‌هاي مكش نيز نمونه‌هايي خوبي براي فروش آنلاين هستند.

يكي از دلايل موفقيت در اين‌باره مي‌تواند تهيه و تدارك اطلاعات دقيق همچون ارايه شماره سريال نسخه توليد مورد نياز سال توليد، ميزان استقبال و … به هنگام ارايه به مشتري باشد.

موفقيت برخي توليدات در فروش با مؤلفه‌هاي حسي همچون رنگ ارتباط بسيار نزديكي دارد در ‌اين‌باره Tesco.com موقعيت خوبي در انگلستان توانسته است كسب كند.

جمع بندي و نتيجه گيري

    آنچه مسلم است اينكه استفاده از تجارت الكترونيك‌، يك فرصت تجاري براي ايجاد رشد اقتصادي در سطح كلان و توسعه اقتصاد بخشي بويژه در حوزه خدمات تخصصي را فراهم مي‌آورد. از سوي ديگر بدليل حضور گسترده و اجتناب‌ناپذير دولت در بسياري از مناسبات اقتصادي و تجاري (بويژه در سطوح بين‌المللي) نياز به تطبيق سازمان‌هاي دولتي با عمليات تجارت الكترونيك (ايجاد دولت الكترونيك) بسيار محسوس مي‌باشد و گرنه رشد سريع تجارت الكترونيك در سايه دولتي كه برآيندهاي ارتباطي درون سازماني در آن هنوز حالت سنتي (كاغذي!) دارند، چندان خوشبينانه به ‌نظر نمي‌رسد. در اين راستا، تدوين و اجراي سياستهاي كلان در قالب برنامه‌هاي توسعه، براي ايجاد «جامعة اطلاعاتي» يكپارچه با جامعة جهاني، مي‌تواند بسيار اميد بخش باشد. اين امر به رشد ابزارهاي آموزشي و در نهايت به رشد فرصتهاي بالقوه كمك مي‌كند. و سرانجام آزادسازي اقتصادي و سياسي مي‌تواند به تسريع روندهاي فوق كمك كند. هرچند كه آزادسازي در اقتصاد و سياست، خود از رشد و توسعة ارتباطات و تجارت الكترونيك تأثير عمده مي‌گيرد و در حقيقت اين تأثيرگذاري دوطرفه است.

در مجموع مي توان گفت كه تجارت الكترونيك داراي مزايا و نقاط قوتي است از جمله موارد ذيل:

- امكان بازاريابي وسيع‌تر بر اساس امكان مبادله اطلاعاتي سريع با بازارهاي جهاني در سطحي كاراتر

- كاهش هزينه‌هاي مبادلاتي بر اساس حذف بسياري از واسطه‌هاي تجاري و صرفه‌جويي در زمان مبادلات

- كاهش هزينه‌هاي ناشي از اشتباهات انساني و ايجاد امكانات بهتر براي مديريت بنگاه

- امكان استفاده بهتر از مقياس توليد بالا براي كاهش سرانه هزينه‌هاي سربار و هزينه‌هاي ثابت بر اساس تقاضاي بالا براي كالا و خدمات توليدي

- افزايش سرمايه‌گذاري و اشتغال در بخش‌هاي تحت پوشش تجارت الكترونيك بويژه در بخش‌هاي خدماتي

- افزايش فروش، درآمد و بهبود تراز تجاري كشور و در نهايت افزايش سطح رفاهي بويژه در بخش‌هاي تحت پوشش تجارت الكترونيك

- امكان حضور و رقابت واحدهاي تجاري كوچك در بازارهاي جهاني بشرط تعريف دقيق و تخصصي از نوع فعاليت

كه با در نظر داشتن عوامل موثر بر موفقيت تجارت الكترونيك از يك سو و مشكلات و مسايل مترتب بر آن از سوي ديگر مي توان به يك نگاه استراتژيك در حوزه مذكور دست يافت

نوشته: افشين حيدرپور

فهرست منابع:                                                                                                                    

Clinton W. J., A. Gore (1997),A Framework for Global Electronic Commerce, July 1, ,

www.iitf.nist.gov/eleccomm/ecom.htm

e-Business Watch (2004), The Eu­ropean e-Business Report: A portrait of e-business in 10                    sectors of the EU economy, European Commission, En­terprise Directorate General.

Gregorio D.D. and Kassicieh S.K. (2005), “Drivers of E-Business Activity in Developed and Emerging Markets”, IEEE Transactions on Engineering Man­agement, vol. 52, 2, pp. 155–166.

Hillman. R. J., (1999),"Securities Fraud: The Internet Poses Challenges to Regulators and

Investors,"US General Accounting Office Report GAO/T-GGD-99-34, March 22,

, www.gao.gov/AIndexFY99/abstracts/gg99034t.htm

Morgan J. P., A. Gidari,(2004) Survey of State Electronic and Digital Signature Legislative Initiatives, www.ilpf.org/digsig/disrep.htm

Peha J. M. (1999),"Making Electronic Transactions Auditable and Private," Proceedings of the Internet Society's INET-99, June, www.ece.cmu.edu/~peha/commerce.html

UNCTAD (2005), Information Economy Report 2005: E-Commerce and Development, United Nations, Geneva and New Yo